Een enkelverzwikking is een overrekking of een (gedeeltelijke) scheuring van de enkelbanden. Bijna altijd zwikt iemand met de enkel naar buiten, waardoor er een beschadiging van de buitenste enkelbanden kan optreden. Na een enkelverzwikking treedt er vaak een zwelling op aan de buitenzijde van de enkel op en kan er na verloop van tijd een bloeduitstorting te zien zijn. Bij een wat ernstiger enkelverzwikking is bewegen en belasten van het enkelgewricht pijnlijk of zelfs onmogelijk.
> Oorzaken van deze enkelblessure
Een enkelverzwikking kan optreden door: 'verstappen' bijvoorbeeld op een zachte ondergrond (bos!) of op de rand van de binnenbaan; een verkeerde afzet of landing bij bijvoorbeeld verspringen of hordelopen Een sporter die deze enkelblessure al eerder heeft gehad, heeft een verhoogd risico om deze blessure opnieuw op te lopen.
> Hoe voorkom je een enkelblessure?
Om een enkelblessure te voorkomen, is het raadzaam om onderstaande 'preventietips' na te leven bij het sporten. Warming-up. Begin altijd met een goede warming-up. Loop zeker zo'n 5 tot 10 minuten rustig in en voer dan een specifieke warming-up uit voor het nummer dat je gaat doen. Goede trainingsopbouw. Zorg voor een goede conditie en een goede techniek bij de afzet en landing.
Ondergrond
Hou je concentratie erbij tijdens het sporten. Laat je niet afleiden door je mede atleten en kijk goed waar je je voeten neerzet, met name tijdens het lopen op een zachte of oneffen ondergrond. Zorg zelf ook voor veilige omstandigheden tijdens het sporten. Als voorbeeld: zorg er dat je tijdens het verspringen het 'landingsgat' weer dichtmaakt en zorg ervoor dat er geen kogels vlak achter de balk in de kogelstootsector liggen waar je op kunt stappen.
Sportschoenen
Draag stevige, goed passende sportschoenen.
Evenwichtstraining/spierversterkende oefeningen. Bij zwakke enkels of eerdere enkelblessures verdient het aanbeveling om voor de spieren, die rondom het enkelgewricht aanhechten, extra spierversterkende oefeningen uit te voeren. Voer daarnaast éénbenig uitgevoerde 'evenwichtsoefeningen' uit.
Tape. Tijdens trainingen en wedstrijden kan een ondersteuning van de enkel nuttig zijn in de vorm van een zwachtel, tape of een enkelbrace. Laat je door een deskundige adviseren over de aankoop van zo'n enkelbrace of over het aanleggen van een zwachtel of tape.
Cooling-down
Beëindig de training altijd met een cooling-down, zodat de afvalstoffen van de training goed afgevoerd kunnen worden.
> Wat kan je doen aan een enkelblessure?
Als eenmaal een enkelverzwikking is ontstaan, is het zaak 'erger' te voorkomen door: Rust. Loop of steun niet op de geblesseerde enkel; vermijd bewegen van de geblesseerde enkel en hou het been zoveel mogelijk omhoog. Op deze manier blijft een eventuele bloeduitstorting zo klein mogelijk;
probeer in de eerste 2 tot 3 dagen na het optreden van de enkelverzwikking de enkel zo min mogelijk te belasten. Gebruik in overleg met je behandelaar eventueel elleboogkrukken.
Bandageren en koelen.
Het ontstaan van een zwelling moet zoveel mogelijk tegen gegaan worden. Dat kan door direct na het ongeval een drukverband aan te leggen. Ook koelen wordt aanbevolen, hoewel dit de laatste tijd wat ter discussie staat. Het helpt in ieder geval wel goed tegen de pijn. in de Blessurehoek treft u diverse producten aan waarmee u kunt koelen.
Leg dus direct na de enkelverzwikking een drukverband aan met een elastisch zwachtel en koel de enkel. Het koelen moet zeker 15 minuten volgehouden worden. Blijf meerdere keren per dag doorgaan met koelen, waarbij je een periode van 15 minuten koelen afwisselt met een periode zonder koeling;
Vervolgens kunt u aan slag gaan met tape of een zelfklevende zwachtel. Zwikt u regelmatig door de enkel dan is het raadzaam om gebruik te maken van een enkel steun of brace. Daarnaast kunt u door gerichte oefeningen uit te voeren, uw enkel verstevigen.
Prof. Dr. F.J.G. Backx, lid medische commisie KNKV, sportarts